Nic Fields - Spartacus ve Köle Savaşı (Belgesel Kitap)

"Bookowski TKK Konsept: Kölelik" konusunda bahsettiğim bir kitap vardı, Nic Fields'ın Spartacus ve Köle Savaşı kitabı. Bu yazımda bu kitabı ve Spartacus Efsanesini ele alacağım.

İlk önce Spartacus'ü tanıyalım:

Spartaküs, (Yunanca: Σπάρτακος, Spártakos; Latince: Spartacus) (MÖ 109 – MÖ 71), Antik Roma Cumhuriyeti'nde gladyatör;  asıl adı bilinmiyor. MÖ 73 - MÖ 71 yılları arasındaki köle ayaklanmasında yaptığı önderlik ile tanınır.

Hayatı: Önderlik yeteneğiyle dikkat çeken Trakyalı bir köle olan Spartaküs, bir olasılığa göre Roma ordusundan kaçmış, haydutluk yaparken yakalanmış ve köle olarak satılmıştı. Spartaküs MÖ 73'te kendisiyle birlikte Capua'daki Quintus Lentulus Batiatus'un gladyatör okulundan kaçan 77 arkadaşıyla (çeşitli kaynaklara göre çeşitli sayılarda) Vezüv Yanardağı'na sığındı. Küçük bir Roma ordusunca kuşatılan kaçaklar, asma dallarından yaptıkları halatlarla uçurumdan aşağı inerek Romalı askerleri şaşırtıp kaçmayı başardılar. Spartaküs, kendisine katılan ve sayıları 100 bine ulaşan (aslında tam sayısı bilinmiyor, 100 bin olduğu tahmin ediliyor) kaçak köle ve gladyatörlerle Lucania'ya doğru yürüdü. Amansız bir çatışma sonucunda Publius Varinius'u yendi ve Thuria ile Metapontion kentlerini yağmaladı. Spartaküs artık Güney İtalya'ya egemen olmuştu. Roma Senatosu birden tehlikenin farkına vardı. MÖ 72'de iki konsülün yönetimindeki güçler Spartaküs'ün üzerine gönderildi. Spartaküs onları yendikten sonra kuzeye, Alpler'e doğru kosusa geçti. Gallia Cisalpina valisi onu durdurmaya çalıştıysa da, yenilgiye uğradı. Köle ordusu artık Alpler'i geçebilir ve güvenlik içinde dağılabilirdi. Ne var ki, kimse İtalya'dan ayrılmak istemedi. Spartaküs, ister istemez güneye yürümek zorunda kaldı. Lucinia'ya geri dönen ordu, orada ilk kez Marcus Crassus'a yenildi. Spartaküs, Sicilya'ya geçmeyi tasarlayarak Messina'ya çekildi. Onları kaçırmaya söz veren korsanlar sözlerinde durmadı. Crassus, köleleri kuşattıysa da, Spartaküs kuşatmayı yararak çekildi. Daha sonra, MÖ 71'de ya savaştan sağ kurtulup Roma'yı terk etti, ya da Romalılar tarafından savaşta öldürüldü. Savaşta öldürülüp tanınmaz hale gelme ihtimalinden dolayı bulunamamış olma ihtimali de vardır ancak cesedine asla ulaşılamamıştır. Romalı general Pompeius, Spartaküs'ün ordusundaki çok sayıda kaçağı yakalayıp öldürdü. 6000 kişiyi tutsak alan Crassus, Appia Yolu boyunca tümünü çarmıha gerdirdi. O dönemdeki inanışa göre tanrıların onu yanına aldığı, koruduğu gibi dedikodular yayıldı. Ancak Spartaküs'e ne olduğu asla öğrenilemedi (güvenilir kaynaklarda savaş meydanında öldüğü yazıyor).

Etkileri: Spartaküs, köle ve yoksullardan oluşan ordusu yıllarca İtalya yarımadasında bağımsız bir şekilde var olmuş ve zamanın yöneticilerine sorun olmuştur. Kendilerine karşı gönderilen sayısız orduyu yenmiş ve Roma Cumhuriyeti'nin yönetim sistemini sarsmıştır. İsyanının eşitlikçi ve özgürlükçü karakteri nedeniyle sol literatürde sahip çıkılan bir kişiliktir.

Kaynak: http://tr.wikipedia.org/wiki/Spartak%C3%BCs

İçindekiler kısmında da gördüğünüz gibi bu kitap çok kapsamlı bir kitap. Önceki köle savaşlarını, toplumsal düzeni, Spartacus ve Roma ordularını çok boyutlu olarak ele almış. 

Trakya'dan köle olarak Batiatus Hanesine gelen Spartacus gücü, zekası ve stratejileri ile gladyatörleri bir bir yenerek Capua Şampiyonu olur. Ancak her gün karşılaştıkları zulümler ve pek tabii ki özgürlüklerinin ellerinden alınması onu kaçışa ve isyana sürükler. Spartacus, Crixus, Oenamaus ve Gannicus ile Capua'dan kaçıp Vezüv Dağına kaçan gladyatörler ile başlayan isyan onbinlerin Roma Ordusunu yendiği bir savaşa dönüşüyor. 

Spartacus'ün liderliğinden bahsetmem gerekir. Kaçtıktan sonra birçok yandaş bulan Spartacus'ün yağma ve talanı ve diğer şiddet unsurlarını tasvip etmediği belirtilmiş. Dizide de bu vardı. Spartacus'ün lider olarak farklılığı da aslında burada, belki de bu sonunu getirdi. Örneğin; neredeyse onun kadar ünlü bir lider Galyalı  Crixus direkt Romanın üzerine yürümeyi tercih etmiş ve öldürülmüştür. Ancak Spartacus takipçilerini tehlikeye atmamış ve kuzeye doğru yol almıştır. Ayrıca Spartacus her ne kadar isyanı devam ettirmek istese de karşısında koskoca imparatorluk olduğunun bilincindeydi. Yani, ne olursa olsun imparatorluk daha da güçlü ordularını, düzenli askerlerini gönderecekti üzerilerine. Yine de haksızlığa duyulan öfke ve özgürlüğe duyulan özlem binyıllar boyu hatırlanacak isyanı ateşleyen ve devam ettiren iki duygu oldu.

Yukarıdaki haritada M.Ö. 73-72 ve 71 yıllarında Spartacus ve ordusunun katettiği ve geçerken mecburen yağmaladığı yerler görülüyor. Alpleri geçseler kurtulacaklar mıydı, orası meçhul. Birçok kere Romalıları yendiler, ancak Marcus Crassus'un önderliğinde gerçekleştirilen M.Ö. 71'deki savaş Spartacus ve köle ordusunun sonu oldu. 

Güney'de Crassus köle ordusunu yenerken, kuzeye kaçan diğerlerini de Crassus'un sevmediği bir komutan olan Pompeius yok ediyor. Savaş meydanında ölmeyenlerin hepsi de çarmıha gerilip işkence çekerek ölmeye mahkum ediliyorlar. Çarmıha gerilmelerinin nedeni de diğerlerine ibret olması. 

Ancak Crassus'un "Spartacus efsanesini öldürme" isteği gerçekleşmiyor, çünkü böylesine bir hareket tarihe kazınıyor ve günümüze değin hatırlanıyor. Spartacus dizisi ile yeniden hatırlamış oldum ben şahsen bu efsaneyi ve bundan çok memnunum. Merak edip bu bilgilendirici kitabı okudum. Gerçekten detaylı, kaynaklı ve gerçeklere dayanarak yazılmış kaliteli bir kitap. Merak edenlerin okumasını tavsiye ederim.

Son sözü ise Spartacus'e bırakıyorum, kitaplarla kalın:

Related Items Batiatus Belgesel Kitap Capua Crixus Marcus Crassus Nic Fields Spartacus Spartacus ve Köle Savaşı