Bookowski TKK Konsept: Vikingler

By Unknown | 13:19 3 comments


Bu yazımda yönümü kuzeye, soğuklara ve fiyordların olduğu diyarlara çevirmek istedim. Vikingler! Evet, bizim barbarlar olarak bildiğimiz bir zamanların yaşayan efsanevi (şimdilerde Vikings dizisi ile daha da meşhur olan) halkına dair bir konsept yazısı derleyeyim istedim. Hadi başlayalım:

Vikingler kimlerdir?

Vikingler veya Norslar, İskandinavyalı korsan ve tüccar kavim. Yılın büyük kısmını denizlerde geçirmiş olan savaşçı bir halktır. 8 - 11. yüzyıllar arasında kuzeybatı Avrupa'da birçok yeri fethetmişlerdir. Viking adı muhtemelen Eski Norsça vik (dere) sözcüğünden ya da Eski İngilizce wic (kamp) sözcüğünden türemiştir. Nors ise Eski Norsça noord (kuzey) sözcüğünden türemiştir. Erken dönem İskandinav dillerinde "vikingr"[sic] sözcüğü korsan anlamına gelir.

Varyaglar: İsveçli olan Varyaglar doğuya doğru yayılmış, 11. yüzyılda Karadeniz'e, hattâ İran'a kadar uzanmışlardı. Bunların çoğu Rusya'da, Novgorod ve Ukrayna'da ise Kiev'e yerleştiler, barışçı ticaret erbabı olarak ipek karşılığında kürk ve köle alışverişi yaptılar. Bunların içinden prens Ryurik Hanedanı Rusya'da 16. yüzyıla kadar hüküm sürdü.

Normanlar: Normanlar, Danimarka ve Norveç Vikinglerinin Fransa'nın Normandiya bölgesine yerleşmiş ve Fransızca dilini benimsemiş olan kısmıdır.

Danimarkalı ve Norveç'li olan Normanlar («kuzey adamları») batıya doğru denizleri fethe giriştiler. Usta gemici ve korkunç savaşçı olan bu insanlar İzlanda'yı, Grönland'ı ve Kanada kıyılarını ele geçirerek sömürgeleştirdiler. Pruvası ejderha başı biçiminde olan, yelkenle ve kürekle yol alan, dibi hemen hemen düz, uzun teknelerin üstünde Büyük Britanya'ya çıktılar, zengin manastırları yağmalayarak, ağır fidyeler alarak her yere korku ve dehşet saldılar. Aynı hızlı akın tekniği anakarada da uygulandı.

Sen Irmağı boyunca denizden yukarı çıkan Normanlar, biri 845'te, diğeri 885'te iki kere Paris'e saldırdılar. Luvar vadisi, Bordeaux, Toulouse, Lizbon, Sevilla, hattâ İtalya bile onların saldırısına uğradı (Robert Guiscard, 11. yüzyılda Sicilya'yı ele geçirecektir). 911 yılında Rollo, sonraları Normandiya adını alan bölgeye yerleşti ve yüz yıl kadar sonra buradan yola çıkan Fatih William İngiltere'nin fethine girişti.


Vikingler batıya doğru ilerlerken, kardeş millet kabul edilen, Bizans'ın batısını koruyan Varegler de doğuya doğru ilerlemişlerdir. 8. ile 11. yüzyıllar arasında Avrupa'da yaşanan bu döneme, tarihte "Viking Devri" denir. Şu anki İsveç, Norveç, Danimarka ,İzlanda, Faroe Adaları, İskoç halkı ve Rus halklarının bir kısmı Viking kökenlidir. Viking ve Frenk soyundan gelen Normanlar 11. yy.da Britanya'yı fethetmiş ve İngiltere'nin en güçlü hanedanı olmuşlardır. Norman fethi, Britanya'nın son fethidir.

Kültür: Vikingler cenaze törenlerini de ölülerini tahtadan ve içi toprakla doldurulmuş bir kayığa koyup yakarak gerçekleştirirlerdi.

Sanılanın aksine Vikingler başlarına boynuzlu ya da kanatlı kasklar takmamışlardır.Aslında Vikingler'in hemen hemen yarısı savaş meydanlarında kask bile takmamışlardır ve başları korumasız savaşmışlardır.Kask kullanan Vikingler ise muhtemelen rütbeli ve zengin olanlarıdır ve taktıkları kasklar herhangi bir ayırt edici özelliği olmayan kubbelli ve konik kasklardır.Bunların sayısı da oldukça sınırlı olduğundandır ki günümüze kadar ulaşabilen Viking kasklarının sayısı bir hayli azdır.


Şu son kısmı cidden bilgilerimizin yanlış yönlendirilebileceğini gösteriyor. BBC de bunu doğruluyor:  http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2014/03/140305_vikingler_pr.shtml




Haklarında çok detaylı bilgi bulamadığım Vikinglere ilişkin bir belgesel buldum ki işte bu faydalı dedim => The Vikings (Documentary on the Life, Culture, and Legacy of Vikings)  http://www.youtube.com/watch?v=9C9c_dEhzbE

Ben İngilizce bilmiyorum diyenler için Türkçe bir Nat-Geo belgeseli mevcut: http://www.sadecebelgesel.com/vikingler-kaybolus.html

Ayrıca bir de mini-series var:  

Gelelim Kitaplara:


1. Josef Nyary - Vikingler: Yeni Dünyanın Keşfi



Yurt Kitap Yayın / Tarihi Romanlar Dizisi: 740 s.,  2007

Vikingler çılgınca köpüren denizin azgın sularına odun talaşı gibi çaresizce savruuldular.
Parçalanan kalaslar, darmadağın olmuş kürekler ve kırılan yelken direğinin parçaları fırlatılan bir ok hızıyla adamların kafalarına ve vücutlarına çarpıyordu. Denizde boğulmadan önce bu darbelerle kendilerini yitirdiler. Thorbrand´ın oğlu Helge dehşetten gözlerini fal taşı gibi açmış, kabarcıklar çıkararak denizin dibinie çöküyordu...



2. Robert Leighton - Vikingler



Panama Yayıncılık / Roman Dizisi

Sigurd Erikson, yaz mevsiminin başında kralın vergilerini toplamak için kuzey Estonya'ya gitmişti. İşi onu zamanla Finlandiya Körfezi'nin üzerinde yer alan malum limana getirmişti.
Pazar yeri boyunca sürdükten sonra atından indi, önünde batmakta olan güneşin aydınlattığı denizin sakin dalgalarına doğru gözlerini çevirdi. Bir grup balıkçı teknesi akıntıyla birlikte kıyıya yanaşıyor, birkaç ticari gemi de kıyıda demir atmış bekliyordu.
Kıyının yakınlarında, rıhtım görevi gören, yontulmuş bir kaya yığınına demir atmış, ihtişamlı, uzun bir Viking gemisi güverte yelkenini açıyordu. Gemi boyunca sıralanmış beyaz kalkanları görünce gözleri parladı. Bu geminin, kendi vatanı Norveç yakınlarından geldiğini biliyordu. Fiyortların savaşçılarıyla sohbet etme fırsatı pek sık karşılaştığı bir durum sayılmazdı.
Geminin çevresinde gürültülü bir kalabalık toplanmıştı. Kalabalığa doğru ilerledi, aralarından birinin sergilediği başarının övünçle haykırıldığını duydu. Sigurd kalabalığa karıştı, borda iskelesine çıkmış, bıçakla jonglörlük yapan bir genç gözüne çarptı.
Sigurd, yanındaki tüccara sordu:
"Kimin oğlu?"
"Kimin oğlu olduğu beni ilgilendirmiyor," diye yanıtladı tüccar. "Viking soyundan olabilir; bir Viking'in ruhunu, kanında denizin tuzunu taşıyor. Aynı kanı taşımayan biri o çocuğu ehlileştiremez. Adına gelince, eğer gerçekten varsa tabii, sahibi ona Reasthrall diye sesleniyor."
"Onu satın alıp, Kraliçe Allogia'ya sunmak üzere Holmgard'a götürmek istiyorum," dedi Sigurd, henüz kim olduğunu ve tüm Norveç halkının kaderini değiştireceğini bilmediği genç köleyi izlerken.
(Tanıtım Bülteninden)



3. Kudret Emiroğlu - Vinland Sagaları



İmge Kitabevi / Mitoloji Dizisi

Bu kitapta biraraya getirilen iki ortaçağ İzlanda destanı keşifler tarihinin en büyüleyici öykülerinden birini anlatıyor. Vikinglerin, Cristoforo Colombo'dan beş yüzyıl önce, Amerika'yı bulup yerleşmesinin öyküsünü.Kızıl Eirik'in İzlanda'dan kovuluşu, Bjarni Herjolfsson'un fırtınanın önünde bilinmeyen bir ülkeye sürüklenişi, Eirik'in oğlu Leif'in yeni bulunan toprakları adlandırışı: Vinland, "Üzüm Ülkesi". Yeni bir yurdun doyumsuz güzellikleriyle ilk karşılaşmanın doyumsuz anlatımı.



4. Robert Leighton - Thor Şimşeği



Parola Yayınları / Edebiyat Dizisi: 224 s., 2014

"Bu Kral Olaf!" diye haykıran askerler, hemen küçük bir tekneye doluşarak denizdeki figürü kurtarmak üzere ilerlemeye başladılar. Fakat Uzun Yılan'ın güvertesinde kalan Einar Eindridson, gözlerini denizin üzerinden ayırmamıştı. Git gide azalmakta olan gün ışığının elverdiği kadarıyla, Kral Olaf'ın kalkanının denizde yüzüyor olduğunu fark etti. Kalkanın üzerindeki haç işareti göz kamaştıran bir şekilde parlıyordu. Bu sırada tekne de denizdeki yüzücünün yanına varmıştı. Fakat söylenenlere göre kurtarılan kişi Kral Olaf değil, Kolbiorn Stallare idi. Bu haber üzerine herkes gözlerini denizde yüzmekte olan kalkana çevirdi. Parlayan haç, dalgaların hareketiyle deniz üzerinde inip kalıyordu.

Bu gelişmeden sonra, kimse Kral Olaf'a ne olduğunu öğrenemedi. Fakat kralın akibetiyle ilgili etrafta dolaşan çeşitli rivayetler vardı. Bu rivayetler arasında en fazla inanılana göre, kral suya atladıktan sonra zırhını çıkartmış ve kalkanının altına sığınarak bir süre yüzmüştür. Deniz üzerinde bir süre bu şekilde ilerleyen Olaf, birkaç gün sonra da Roma'da bulunan bir köye ayak basmıştır. 

Herkes, içten içe bu söylentinin gerçek olmasını umuyordu. Bu umudun ayakta tuttuğu Norveç halkının çocukları büyüdü ve birer yetişkin oldu. Aradan uzun yıllar geçti... Fakat Muhteşem Olaf, Norveç'e bir daha ayak basmadı...
(Tanıtım Bülteninden)


5. Pierre Bauduin - Vikingler



Dost Kitabevi / Kültür Kitaplığı Dizisi: 144 s.,  2006


İskandinavya kökenli denizci kavimlerin dünya tark hinde yarattığı etki günümüzün kültürel ve sosyal coğrafyasını biçimleyen başat etmenlerden biri olarak gorulur avrupa'nın içlerine kadar ilerleyen bu fetihçi topluluklar geçtikleri hemen her yerde kendilerınden izler bırakan halklar olarak biliniyorlar. Vıkıngler'ın tarih sahnesinde üstlendikleri ağırlıklı ve kapsayıcı etkiyi değerlendiren bu çalışma, iskandınavya'daki ilk kentsel yerleşimlerden denizcilik alanındaki temel gelişmelere dek tarihin belirleyici bir kesitine ış1k tutan bir inceleme.


6. R. I. Page - İskandinav Mitleri (Phoenix / Mitoloji Dizisi)






Tanrıların ve tanrıçaların, erkek ve kadın kahramanların, canavarların ve devlerin, eğlendiren ve kimi zaman da dehşete düşüren efsaneleri, her ne kadar İskandinavlar kayda geçirememişlerse de, İskandinavya'da ayakta kalmayı ve günümüze ulaşmayı başarmıştır. Odin, Thor, Freyia, Loki, Volsung Sigurd, Gudrun ve Brynhild, öyküleri kayda geçirilebilmiş olan efsanevi karakterlerin en iyi bilinenleridir. 

Konu hakkındaki yetkisi ve bilgisiyle Profesör Page, İskandinav efsanelerini bize yeniden anlatmakta ve geleneklerinin ne kadar karmaşık ve bazen de tutarsız olduğunu göstermektedir. Bu antik mitler aracılığıyla, insanın yaratılışı ve dünyanın sonuna ilişkin olarak İskandinavların hayalinde neler canlandırdığını öğrenebilmekteyiz.

7. Ottilie A. Lilijencrantz - Kuzey Efsanesi Vikingler (Yeryüzü Yayınevi)



Güney Avrupalıların "Kuzeyliler" diye adlandırdıkları Norveç, İsveç ve Danimarka'nın sarı saçlı güçlü savaşçıları, 10. yüzyılda dünyaca tanınmaya başlandı. İzlanda ve Gröndland'ı sömürgeleştirdiler.

Yunanistan ve Afrika da bu sömürgeleştirmeden payını aldı. Viking Rollo soyundan gelenler, Normandiya Dükleri olarak Fransa'yı yönetiyorlardı ve Ethelred tarafından kötü yönetilen ve Danimarkalı korsanlar tarafından tehdit edilen Sakson İngiltere de çok hızlı ve emin adımlarla Kuzey yönetimi altına giriyordu. O zamanlar, Fransa'nın din adamları, dini yazılarına şu ibareyi eklemişlerdi: "Tanrım, sen bizi Kuzeylilerin şerrinden koru!"
(Arka kapak)


Dipnot: İstediğiniz bir konsept olursa bana iletin, o konu hakkında konsept bir yazı hazırlayayım.


DİĞER KONSEPT YAZILARIM:





Related Items

3 yorum: Leave Your Comments

  1. The Realist Romantic5 Ekim 2014 10:49

    Merhabalaar! Sizi mimledim! :)
    http://ikikizinkitapligi.blogspot.com.tr/2014/10/mim-7-book-challenge-tag.html#more

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Unknown8 Ekim 2014 12:00

      Merhabalar, mimi aldım ve ben de meydan okumamı yaptım. Teşekkürler :)

      Sil
    2. The Realist Romantic9 Ekim 2014 12:38

      Ne demek, rica ederim. :)

      Sil